Wystarczy chwila. Jeden niefortunny ruch podczas zabawy, biegu po łące albo zeskoku z kanapy  i coś przestaje działać tak, jak powinno. Pies nagle zaczyna kuleć, przestaje opierać się na tylnej łapie, nie chce chodzić, patrzy z niepokojem. Wielu opiekunów nie spodziewa się, że za taką „drobnostką” może kryć się coś tak poważnego jak zerwanie więzadła krzyżowego przedniego.

Co to jest więzadło krzyżowe przednie i jaką pełni funkcję?

Staw kolanowy psa, podobnie jak u człowieka, stabilizowany jest przez kilka struktur, z czego kluczowe znaczenie mają dwa więzadła krzyżowe: przednie i tylne. Więzadło krzyżowe przednie odpowiada przede wszystkim za ograniczenie przesuwania się kości piszczelowej względem kości udowej do przodu, a także zapobiega nadmiernemu obracaniu się stawu. To ono stabilizuje kolano w trakcie ruchu – skoku, biegu, wchodzenia po schodach czy skrętu.

Kiedy dochodzi do zerwania lub znacznego uszkodzenia tego więzadła, staw traci stabilność. Pies zaczyna kuleć, odciąża kończynę, a nieleczony uraz prowadzi do szybkiego rozwoju zmian zwyrodnieniowych i postępującego bólu.

Przyczyny zerwania więzadła krzyżowego przedniego u psa

Nie ma jednej, konkretnej przyczyny, która prowadzi do zerwania więzadła. Najczęściej mamy do czynienia z sumą kilku czynników:

• Przeciążenie mechaniczne – intensywna aktywność fizyczna, gwałtowne skręty, skoki czy niekontrolowane bieganie po śliskiej nawierzchni.
• Degeneracja więzadła – u wielu psów zerwanie nie jest wynikiem jednorazowego urazu, ale stopniowego osłabienia struktury więzadła, co ostatecznie prowadzi do jego przerwania.
• Nadwaga i otyłość – nadmierna masa ciała to dodatkowe obciążenie dla układu ruchu, w tym stawów kolanowych. Sprawdź, jaki wpływ ma nadwaga na zdrowe stawy psa.
• Anatomiczne predyspozycje – niektóre rasy mają tendencję do niestabilności stawu kolanowego, np. labradory, rottweilery, nowofundlandy czy owczarki niemieckie.
• Zaburzenia biomechaniki kończyny – np. skrócenie mięśnia czworogłowego uda, nieprawidłowe ustawienie kończyny, koślawość lub szpotawość kolana.

Ciekawym aspektem klinicznym jest fakt, że bardzo często po zerwaniu więzadła w jednej kończynie, w ciągu 6-12 miesięcy dochodzi do podobnego urazu w drugiej. Wynika to ze zmienionej mechaniki ruchu i przeciążenia zdrowej kończyny.

Objawy zerwania więzadła krzyżowego przedniego

Objawy zerwania więzadła krzyżowego mogą się różnić w zależności od stopnia uszkodzenia, masy psa i czasu, jaki minął od momentu urazu. W klasycznym przebiegu można zaobserwować:

• Nagłe kulenie – pies przestaje używać jednej z kończyn miednicznych, często całkowicie ją odciąża.
• Ból przy dotyku – szczególnie w okolicy stawu kolanowego, który może być również opuchnięty i cieplejszy.
• Sztywność i niechęć do poruszania się – pies unika wchodzenia po schodach, podskakiwania, biegania.
• Nietypowy sposób poruszania się – tzw. „kaczkowaty” chód przy obustronnym uszkodzeniu lub charakterystyczne unoszenie chorej łapy podczas chodzenia.
• Zmniejszenie masy mięśniowej uda – w wyniku odciążania kończyny dochodzi do zaniku mięśni.

Podczas badania klinicznego lekarz weterynarii może przeprowadzić tzw. test szufladowy, który polega na próbie przesunięcia kości piszczelowej względem kości udowej. Obecność „objawu szufladowego” lub pozytywny test kompresji piszczeli potwierdza niestabilność stawu i sugeruje uszkodzenie więzadła.

Diagnostyka

Diagnostyka opiera się na dokładnym badaniu klinicznym i ortopedycznym, często wykonywanym w sedacji, ponieważ tylko wtedy można precyzyjnie ocenić niestabilność stawu. Niezbędne są także badania obrazowe:

• RTG (zdjęcie rentgenowskie) – nie pokaże zerwanego więzadła, ale pozwala ocenić położenie kości, obecność wysięku stawowego oraz stopień zmian zwyrodnieniowych.
• USG stawu – może być pomocne w ocenie uszkodzeń tkanek miękkich, ale nie jest wystarczające do postawienia jednoznacznej diagnozy.
• Artroskopia – w wybranych przypadkach stosuje się techniki małoinwazyjne do oceny struktur wewnątrzstawowych, w tym więzadeł i łąkotek.