Wielu opiekunów nie dostrzega w porę, że ich pupil waży zbyt dużo. Pies z zaokrąglonym brzuchem i nieco wolniejszym krokiem może wydawać się „dobrze odżywiony” lub „puchaty”, ale nadmiar masy ciała to nie kwestia urody, a poważne zagrożenie zdrowotne. Jednym z układów, który jako pierwszy reaguje na zbyt duże obciążenie, jest układ ruchu – a dokładniej stawy.
Stawy psa, zwłaszcza biodrowe, kolanowe i łokciowe, są niezwykle precyzyjnymi mechanizmami, które umożliwiają ruch, amortyzację i utrzymanie stabilności ciała. Ich funkcjonowanie zależy od dobrej jakości chrząstki, odpowiedniego poziomu mazi stawowej i harmonijnej współpracy mięśni i więzadeł. Gdy pies ma nadwagę, na każdy staw działa zwiększona siła nacisku i to przy każdej aktywności, nawet zwykłym wstawaniu z legowiska.
Co dzieje się w stawach psa z nadwagą?
Nadprogramowe kilogramy dosłownie „miażdżą” stawy. Chrząstka stawowa, która działa jak amortyzująca poduszka, zużywa się szybciej, a to prowadzi do mikrouszkodzeń, stanów zapalnych i bólu. Przeciążenie powoduje także rozciąganie więzadeł i osłabienie mięśni odpowiedzialnych za stabilizację stawów, co z czasem może skutkować niestabilnością i deformacją anatomiczną.
Ponadto, tkanka tłuszczowa nie jest bierna – wydziela substancje prozapalne, które potęgują procesy zwyrodnieniowe i utrudniają regenerację. Efekt? Błędne koło – pies mniej się rusza, bo odczuwa ból, a mniejsza aktywność sprzyja dalszemu tyciu.
Jakie stawy cierpią najbardziej?
Niektóre stawy są szczególnie narażone na skutki nadwagi. Najczęściej zmiany dotyczą:
- Stawów biodrowych – u psów z predyspozycją do dysplazji nadwaga znacząco przyspiesza rozwój choroby zwyrodnieniowej, powodując szybsze zużycie chrząstki i pogłębianie się patologicznych zmian w budowie stawu.
- Stawów kolanowych – przeciążenie może prowadzić do zerwania więzadła krzyżowego, jednej z najczęstszych kontuzji ortopedycznych u psów z nadwagą. Operacja bywa konieczna, a rehabilitacja długa.
- Stawów łokciowych i nadgarstkowych – szczególnie u ras dużych i szybko rosnących, jak labradory czy golden retrievery, gdzie dodatkowe obciążenie nasila objawy bólowe i ogranicza zakres ruchu.
Związek między nadwagą a chorobami ortopedycznymi
Nadwaga sama w sobie nie jest chorobą ortopedyczną, ale stanowi bardzo silny czynnik ryzyka dla rozwoju takich schorzeń jak:
- Dysplazja stawu biodrowego lub łokciowego – nadwaga zwiększa nacisk na już osłabione stawy, przyspieszając ich zużycie i potęgując dolegliwości bólowe.
- Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) – to przewlekły, postępujący stan zapalny stawów, prowadzący do ich sztywności i utraty funkcji. Psy z nadwagą zapadają na tę chorobę znacznie częściej i wcześniej.
- Zerwania więzadeł i ścięgien – mięśnie i więzadła nie są w stanie utrzymać prawidłowej biomechaniki przy nadmiernym obciążeniu, co sprzyja kontuzjom.
- Problemy z kręgosłupem – dodatkowy ciężar wpływa także na stawy międzykręgowe, prowadząc do ucisku na nerwy i bólu grzbietu, szczególnie u ras predysponowanych, jak jamniki, buldogi czy corgi.
Rezonans magnetyczny zwierząt w Warszawie
Twój pupil potrzebuje badania MRI? Nasz zespół jest to Twojej dyspozycji całodobowo.
Jak rozpoznać, że nadwaga już szkodzi stawom psa?
Psy nie mówią, ale ich ciało wysyła wyraźne sygnały, że coś jest nie tak. Opiekun powinien zwrócić uwagę na:
- sztywność poranną – pies długo się „rozchodzi” po wstaniu,
- niechęć do zabawy, biegania, skakania,
- kulawiznę lub przeciążanie jednej łapy,
- ospałość i wycofanie,
- widoczne trudności ze wstawaniem i kładzeniem się.
Warto wiedzieć, że wczesne objawy dyskomfortu mogą być bardzo subtelne – pies po prostu „nie chce iść dalej na spacer” albo „szybko się męczy”. Tymczasem dla specjalisty to pierwsze sygnały, że stawy nie radzą sobie z nadmiarem kilogramów.
Rasy psów szczególnie wrażliwe na nadwagę i jej skutki ortopedyczne
Niektóre rasy mają szczególną skłonność do przybierania na wadze, a ich budowa anatomiczna predysponuje do problemów ortopedycznych. Należą do nich m.in.:
- labrador i golden retriever,
- beagle,
- mops,
- buldog francuski i angielski,
- jamnik,
- owczarek niemiecki,
- rottweiler.
U psów tych każda nadmierna porcja karmy czy brak aktywności może szybko przekształcić się w nadwagę, która odbija się nie tylko na stawach, ale i całym układzie ruchu.
Co robić, by chronić stawy psa przed skutkami nadwagi?
Profilaktyka nadwagi to najlepsze, co możesz zrobić dla zdrowia swojego psa – i jego stawów. Oto najważniejsze działania:
- Karm psa odpowiednio do jego wieku, wagi, rasy i poziomu aktywności – bez „dosmaczania” nadmiarem przysmaków czy resztek ze stołu.
- Monitoruj masę ciała – regularnie waż psa i konsultuj wyniki z lekarzem weterynarii.
- Zapewnij codzienną dawkę ruchu – nawet umiarkowany spacer jest lepszy niż nic.
- Unikaj nadmiernego forsowania młodych psów – skakanie po schodach, bieganie za rowerem czy długie wycieczki mogą obciążać rozwijające się stawy.
- Korzystaj z pomocy zoofizjoterapeuty – szczególnie jeśli pies miał kontuzję, przeszedł operację ortopedyczną lub już zmaga się z bólem stawów.
Rola rehabilitacji i diety w ochronie stawów psa
Dla psów z nadwagą, które już odczuwają skutki przeciążenia stawów, ogromne znaczenie ma terapia wspierająca. Zabiegi takie jak hydroterapia (bieżnia wodna), masaże, laseroterapia czy terapia TECAR pomagają zmniejszyć stan zapalny, poprawić krążenie i zwiększyć zakres ruchu bez dodatkowego obciążenia dla stawów.
Jednocześnie trzeba zadbać o odpowiednią dietę – często weterynaryjną karmę redukcyjną, bogatą w przeciwzapalne kwasy tłuszczowe (EPA/DHA), glukozaminę, chondroitynę i przeciwutleniacze. Suplementacja wspierająca stawy bywa nieoceniona, ale zawsze powinna być dobrana indywidualnie.
Świadomy opiekun = zdrowy pies
Psy nie kontrolują porcji karmy, nie liczą kalorii i nie podejmują decyzji o stylu życia. To my – ich opiekunowie – mamy wpływ na to, jak długo będą cieszyć się sprawnością i wolnością od bólu. Z pozoru niewielka nadwaga może być początkiem poważnych problemów ze stawami, których leczenie będzie trudne, kosztowne i wymagające wielu miesięcy rehabilitacji.
Im szybciej zareagujesz, tym większe szanse, że Twój pies zachowa zdrowe stawy i radość z codziennego ruchu na długie lata. Zdrowie zaczyna się od odpowiedzialności – a ta leży w Twoich rękach (i misce psa).
