Problemy z układem pokarmowym u psów są jedną z częstszych przyczyn wizyt w gabinecie weterynaryjnym. Wymioty, biegunka, utrata apetytu czy nawracające bóle brzucha to objawy, których nie wolno lekceważyć. W diagnostyce takich przypadków nie zawsze wystarczy zwykłe badanie kliniczne, USG czy badania krwi. Czasami potrzebne jest zajrzenie „do środka” przewodu pokarmowego, i tu z pomocą przychodzi gastroskopia. To badanie pozwala lekarzowi weterynarii obejrzeć przełyk, żołądek oraz początkowy odcinek jelita cienkiego psa od środka, z wyjątkową precyzją.
Czym jest gastroskopia i na czym polega?
Gastroskopia to badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, w którym wykorzystuje się cienki, giętki aparat wyposażony w kamerę oraz źródło światła. Urządzenie, zwane endoskopem, wprowadza się przez jamę ustną pacjenta, następnie przez przełyk do żołądka, a jeśli jest to konieczne – również do dwunastnicy. Obraz z kamery przekazywany jest na monitor, co umożliwia lekarzowi dokładne obejrzenie błony śluzowej i wychwycenie nawet subtelnych nieprawidłowości, takich jak mikrouszkodzenia, nadżerki czy drobne zmiany zapalne.
Podczas gastroskopii można nie tylko ocenić stan narządów, ale również pobrać wycinki tkanek do badania histopatologicznego. To kluczowe w diagnostyce chorób przewlekłych, nowotworów czy niewyjaśnionych zaburzeń trawienia. Badanie jest wykonywane w znieczuleniu ogólnym, aby zapewnić psu komfort i bezpieczeństwo, a lekarzowi – precyzyjne warunki pracy.
Kiedy gastroskopia jest konieczna?
Decyzję o przeprowadzeniu gastroskopii podejmuje lekarz weterynarii na podstawie wywiadu, badania klinicznego i wyników wcześniejszych badań. Zazwyczaj jest ona zalecana w przypadku:
- przewlekłych lub nawracających wymiotów, które utrzymują się mimo leczenia,
- podejrzenia połknięcia ciała obcego, zwłaszcza jeśli mogło utknąć w przełyku lub żołądku,
- trudności w połykaniu, krztuszenia się lub nadmiernego ślinienia,
- utraty apetytu i postępującej utraty masy ciała bez wyraźnej przyczyny,
- obecności krwi w wymiotach lub czarnego, smolistego kału (mogącego świadczyć o krwawieniu w górnym odcinku przewodu pokarmowego),
- podejrzenia choroby wrzodowej, zapalenia błony śluzowej żołądka lub nowotworu,
- konieczności kontroli efektów leczenia w przypadku chorób przewodu pokarmowego.
Warto podkreślić, że gastroskopia jest nieoceniona w diagnozowaniu chorób, których nie widać na zdjęciach RTG czy w obrazie USG. Pozwala też od razu podjąć działania – na przykład usunąć ciało obce bez konieczności wykonywania operacji chirurgicznej.
Jak wygląda przygotowanie psa do gastroskopii?
Aby badanie było możliwe, pies musi mieć pusty przewód pokarmowy. Zazwyczaj zaleca się, by pacjent nie jadł przez 12 godzin przed badaniem, a w niektórych przypadkach również by powstrzymać podawanie wody na kilka godzin przed znieczuleniem. Dowiedz się więcej na temat przygotowania psa do badania gastroskopii.
Przed gastroskopią konieczne jest także wykonanie podstawowych badań krwi, a czasami również badania kardiologicznego lub RTG klatki piersiowej – w celu oceny ryzyka związanego ze znieczuleniem ogólnym. U psów starszych lub z chorobami przewlekłymi lekarz może zalecić dodatkowe testy, aby upewnić się, że organizm pacjenta poradzi sobie z procedurą.
Przebieg badania krok po kroku
Po przyjęciu do kliniki pies jest ważony, badany klinicznie i przygotowywany do znieczulenia. Następnie podawane są leki uspokajające i anestetyki. Po zaintubowaniu pacjenta lekarz wprowadza endoskop przez jamę ustną, kierując się kolejno przez przełyk do żołądka. Na monitorze można obserwować w czasie rzeczywistym obraz błony śluzowej – jej kolor, strukturę i ewentualne zmiany.
Jeśli zachodzi potrzeba, lekarz pobiera niewielkie fragmenty tkanek do badania histopatologicznego. W przypadku obecności ciała obcego można je usunąć przy pomocy specjalnych kleszczyków endoskopowych. Całe badanie trwa zwykle od 15 do 45 minut, w zależności od stopnia skomplikowania i koniecznych dodatkowych czynności.
Po zakończeniu procedury pacjent wybudza się w spokojnym, cichym miejscu pod kontrolą personelu medycznego. W większości przypadków pies może wrócić do domu tego samego dnia, choć przez kilka godzin może być osłabiony i senny.
Zalety gastroskopii w porównaniu z innymi metodami diagnostycznymi
Gastroskopia jest badaniem mało inwazyjnym w porównaniu z klasyczną operacją chirurgiczną jamy brzusznej. Nie wymaga otwierania powłok brzusznych, co skraca czas rekonwalescencji i minimalizuje ryzyko powikłań. Daje możliwość uzyskania bardzo szczegółowego obrazu wnętrza przewodu pokarmowego, a także pobrania próbek do dalszej analizy bez uszkadzania narządów.
Dodatkowo, w sytuacjach nagłych – jak połknięcie ostrego lub dużego przedmiotu – gastroskopia może być nie tylko diagnostyką, ale i skuteczną interwencją ratującą życie, pozwalającą uniknąć rozległej operacji.
Możliwe ograniczenia i ryzyko badania
Choć gastroskopia jest stosunkowo bezpieczna, wymaga znieczulenia ogólnego, co zawsze niesie pewne ryzyko – szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku lub z chorobami serca, wątroby czy nerek. Może się zdarzyć, że niektórych fragmentów przewodu pokarmowego nie da się dokładnie obejrzeć, na przykład z powodu zwężenia przełyku lub obecności dużej ilości treści pokarmowej. W takich sytuacjach lekarz może zalecić inne badania uzupełniające.
Powikłania po gastroskopii są rzadkie, ale mogą obejmować drobne podrażnienia gardła, przełyku lub żołądka. Objawy te zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu 1–2 dni.
Podsumowanie
Gastroskopia to niezwykle przydatne narzędzie w diagnostyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego u psów. Jeśli Twój pies od dłuższego czasu zmaga się z problemami trawiennymi, wymiotami czy utratą apetytu, warto porozmawiać z lekarzem weterynarii o możliwości wykonania tego badania.
Wczesne postawienie trafnej diagnozy to szansa na skuteczniejsze leczenie, mniejsze cierpienie zwierzęcia i szybszy powrót do pełni zdrowia. A w przypadku połknięcia ciała obcego – gastroskopia może być metodą, która w kilka minut przywróci psu bezpieczeństwo i komfort życia, bez konieczności przeprowadzania poważnej operacji.
